''Düşünüyorum öyle ise varım'' Rene DESCARTES
''Varım,çünkü biz varız,biz varız öyle ise ben varım'' Jhon MBİTİ
Varoluşunuzu kişisel bir kanaatin ötesine taşıyan şey nedir? ''Ben'' olarak nitelenen şey ile ''Biz'' olarak nitelenen şey aynı mi?
Yukarıda bulunan iki görüşün sahipleri Decartes'te ve Mbitimi tamami ile haklıydı varoluş tam olarak iki taraflıdır.İçe doğru ve dışa doğru...
''Ben'' olarak nitelediğiniz varlık herşeyin merkezinde bulunur,onu yaratan şey diğer varlıklardan bağımsız olmasa da onun yorumu tamami ile eşsizdir ama bu esşiz yorum asla vazgeçilmez değildir.Örneksizlik yada eşsizlik parmak izi gibi düşünülebilir.Hepsi birbirine benzese de tıptıp aynısını bulmak imkansızdır.İşte insanın içe doğru varoluşuda parmak izi gibi bir örneksizdir.
Dışa doğru varoluş ise içe doğru varoluştan bira daha karmaşıktır.''Biz'' dediğimiz şeyin bir parçası olmak aynılığa varan bir ''benzeşiklik'' gerektirir.Hatta bunun da ötesinde ''aynı gibi olmaya çalışma'' hali içerir.Aynı olmaya çalışmak için harcanan efor bir farkındalık içermeyen,refleksel bir hareketir.''Siz'' olmaya çalışmazsınız daha doğrusu bunun için sarf ettiğiniz çabayı fark etmezsiniz.
İnsanlar günlük hayatlarında pantalon giyerler mesela bu bir kıyafet biçimidir.Onlar bunu belirli bir zorlama ile mi yapıyorlar.Büyük ihtimal ile cevap ''hayır'' olacaktır.Tamami ile kendi özgür iradeleri ile pantalon giydiklerini söyleyeceklerdir.Birgün pantalon giymemeye karar verdiklerinde ''özgür iradeleri'' ile yaptıklarını söyledikleri bu tercih için ''özgürlük yada özgünlük'' leri biraz anlamsızlaşmayacak mı?
''Biz'' denilen varlık ''Ben'' denilen varlığı kapsar gibi görünsede aralarında boyutsal olarak nitelenebilecek bir farklılık bulunur.Bu iki boyutu birbirine bağlayan şey ise bizim ''bilinç'' adını verdiğimiz ve ama tam olarak ne olduğunu kavrayamadığımız olgudur.
''Ben'' en basit tanımı ile ortaya çıkış anınızdan bugüne kadar topladığınız bilgilerin,mevcut bilişsel yapınız içindeki yorumudur.Ve ''ben'' anlık bir varlıktır.Bir sonraki anda ''Bilgi toplamı'' değişeceği için ''Ben'' varlığıda değişir.Burada yorumu yapan ''Bilinç''tir.Hatta yorumun kendisi bilinçtir.
''Biz'' ise ''ben' varlığından daha az değişken bir varlık modelidir.Çünkü ben varlığı biz varlığına dahil olabilmek için ''Biz idealine'' benzerlik göstermeye çalışır.
Bunu şöyle düşünebilirsiniz bir toplumun üyesi olmak için öncelikle toplum içinde adreslenmeniz gerekir yani toplum sizi diğerlerinden ayırd etmelidir.Bunun yöntemi ''isimlendirilmenizdir''.İsimlendirilmek ne kadar basit birşey aslında, size tamamen sizin iradeniz dışında sessel bir kod veriyorlar ve ömrünüzü onunla geçirmek zorunda bırakıyorlar.Ne büyük bir özgürlük.İsimlendirilerek ön kabul aldığınız topluma üye olma aşamanız bununla son bulmuyor tabi ki öncelikle benzer beğenilerde kazanmanız gerekiyor;damak zevkinizden boş zamanlarınızda neler yapacağınıza,giyim tarzınıza kadar ''onlar gibi olmanız'' gerekiyor.Decartesin ''beni düşünüyorken'' Mbitinin ''beni benzemeye çalışıyor''.İçinde yaşadığımız toplumda iki kişi düşünün biri boş zamanlarını ''kitap okuyarak'' değerlendiriken diğeri futbolla ilgileniyor.Hangisi daha çok bu toplumun üyesidir.Fizik bilimi ile ilgili sohbetlerde mi daha çok raiting alırsınız yoksa survivor 2018'e dair bir muhabbetle mi?Daha iyi yada daha ait bir üye olmanın yolu 'benzeşmekten geçer''
Bu toplumda hangisi daha çok kabul edilebilen bir davranış biçimidir?Kısa paçalı pantalon mu yoksa kemere takılan telefon kılıfı mı?''Biz'' olarak varolbilmek için benzemelisiniz benzemezseniz biz,ben'i dışlar.Bu dışlanma biz olarak varoluşu sekteye uğratır.
İnsan vücudu ödül ve ceza mekanizmaları üzerine kuruludur.Yaptığınız şey vücut için olumlu ise homon salgıları ile ödüllendirilirsiniz olumsuz ise aynı salgılar ile cezalandırılırsınız.''Biz''de aynı yöntemleri kullanır.Bilincin yaptığı hareket ''Biz'' için olumlu bir hareket ise ödüllendirilir;buna toplumsal takdir adı verilebilir.Biz için olumlu hareket onun devamını sağlayan harekettir tıpkı insan vücudunda olduğu gibi yemek yemek ,üremek,dışkılamak vs. Bizin devamını sağlayacağı mesajını veren ben ödüllendirilir.Ben ödüllendirildikçe daha çok benzemeye çalışır.
İşte gerçekten varoluş kararınızı tam bu noktada alırsınız;Decartesin ''Ben'' varlığı edindiği bilgiyi işler ver evrensel bir doğruya ulaşmaya çalışır.Doğru, gerçek ile özne arasındaki bağlantı yada gerçeğe yönelen öznenin ulaştığı çıkarımdır.Düşünen ''ben'' varolur çünkü varlık bilişsel bir yorumlama halidir.Ben denilen şey biyolojik bir makine üzerinde oluşan elektirilsel bir kayıttan ibarettir.İnsan biyolojik bir makine olarak çalışmaya başladığı andan itibaren ''düşünür'' bilgi toplar bilgiyi işler ve buna dair şablonlar oluşturur.Bu şablonlar ''ben'' denilen şeyi meydana getirecek olan algoritmalardır.Çünkü her bilgiyi en baştan yorumlamak yerine benzer bilgilerden hemen çıkarım oluşturacak şablonlar kullanmak zaman açısından avantaj sağlar.İşte bu şablonların yada algoritmaların oluşturulması sırasında ''ben'' bir tercih yapar.Biz olarak varolmak için bunları dışardan hazır olarak alır yada ben olarak varolmak için kendi şablonunu oluşturma yoluna gider.Toplumsal şablonlar/algorimalar sizi çok az bir bilgi ile çıkarıma götürürken kendi oluşturduğunuz şablonlar/algoritmalar için çok daha fazla bilgiye ihtiyacınız vardır.
Basit bir algoritma örneği ile durumu açıklarsak;
Gök neden gürler?
Toplumsal algoritma:Şimşek çaktığı için
Bireysel Algoritma:Elektiriksel yük farklılığı sonucu oluşan akım boşalması çok yüksek bir elektiriksel yük taşıyan yıldırımın oluşmasına sebep olur;Oluşan yıldırımın sahip olduğu elektirik enerjisi ani bir ısıya bu yüksek ısı hava moleküllerinin çok hızlı bir biçimde yer değişimine sebep olur ve bunun sonucu gökgürültüsü adı verilen hava olayı meydana gelir.
''Ben'' bu iki algoritmadan istediğini tercih edebilir.Toplumsal algoritmayı seçerse diğerlerine benzerlik oranı artar ve ''Biz İdeal''ine daha çok yakınsar,Gerçek ile özneyi bağlayan bireysel algoritma için ise çok daha fazla bilgi girişine ihtiyaç vardır.
''Ben'' toplam bilginin yorumu olarak düşünüldüğünde Biz idealine yakınsayacak olan benin daha az bilgiye sahip olması gereklidir;çünkü bilgi arttıkça ''ben varlığı'' ''ideal biz varlığı''nın ortalama değerlerinden uzaklaşır.
İki filozofunda varoluş önermeside geçerlidir,Bütün mesele öznenin yapacak olduğu seçim ile ilgilidir.Onu karakterize eden şey diğerlerine benzeyip bir bütünün parçası olma arzusu mu yoksa gerçekle arasında oluşturacağı doğrudan bir bağ mı olacaktır.
Bir toplum dışında ''var'' olamazsınız çünkü varlık tam olarak bir işlevsellik içerir,evreni anlamlandırabilmeniz için sizden öncekileri tarafından oluşturulmuş ''varoluş'' mirasını devralmak zorundasınız.Bu mirası devraldıktan sonra ise kendinizi içe doğru bir varoluş ile yeniden ''anlamlandırmanız'' gerekiyor.Sizin kim olduğunun ötesinde Benim kim olduğunu öğrenmeniz gerekiyor.
''Varım,çünkü biz varız,biz varız öyle ise ben varım'' Jhon MBİTİ
Varoluşunuzu kişisel bir kanaatin ötesine taşıyan şey nedir? ''Ben'' olarak nitelenen şey ile ''Biz'' olarak nitelenen şey aynı mi?
Yukarıda bulunan iki görüşün sahipleri Decartes'te ve Mbitimi tamami ile haklıydı varoluş tam olarak iki taraflıdır.İçe doğru ve dışa doğru...
''Ben'' olarak nitelediğiniz varlık herşeyin merkezinde bulunur,onu yaratan şey diğer varlıklardan bağımsız olmasa da onun yorumu tamami ile eşsizdir ama bu esşiz yorum asla vazgeçilmez değildir.Örneksizlik yada eşsizlik parmak izi gibi düşünülebilir.Hepsi birbirine benzese de tıptıp aynısını bulmak imkansızdır.İşte insanın içe doğru varoluşuda parmak izi gibi bir örneksizdir.
Dışa doğru varoluş ise içe doğru varoluştan bira daha karmaşıktır.''Biz'' dediğimiz şeyin bir parçası olmak aynılığa varan bir ''benzeşiklik'' gerektirir.Hatta bunun da ötesinde ''aynı gibi olmaya çalışma'' hali içerir.Aynı olmaya çalışmak için harcanan efor bir farkındalık içermeyen,refleksel bir hareketir.''Siz'' olmaya çalışmazsınız daha doğrusu bunun için sarf ettiğiniz çabayı fark etmezsiniz.
İnsanlar günlük hayatlarında pantalon giyerler mesela bu bir kıyafet biçimidir.Onlar bunu belirli bir zorlama ile mi yapıyorlar.Büyük ihtimal ile cevap ''hayır'' olacaktır.Tamami ile kendi özgür iradeleri ile pantalon giydiklerini söyleyeceklerdir.Birgün pantalon giymemeye karar verdiklerinde ''özgür iradeleri'' ile yaptıklarını söyledikleri bu tercih için ''özgürlük yada özgünlük'' leri biraz anlamsızlaşmayacak mı?
''Biz'' denilen varlık ''Ben'' denilen varlığı kapsar gibi görünsede aralarında boyutsal olarak nitelenebilecek bir farklılık bulunur.Bu iki boyutu birbirine bağlayan şey ise bizim ''bilinç'' adını verdiğimiz ve ama tam olarak ne olduğunu kavrayamadığımız olgudur.
''Ben'' en basit tanımı ile ortaya çıkış anınızdan bugüne kadar topladığınız bilgilerin,mevcut bilişsel yapınız içindeki yorumudur.Ve ''ben'' anlık bir varlıktır.Bir sonraki anda ''Bilgi toplamı'' değişeceği için ''Ben'' varlığıda değişir.Burada yorumu yapan ''Bilinç''tir.Hatta yorumun kendisi bilinçtir.
''Biz'' ise ''ben' varlığından daha az değişken bir varlık modelidir.Çünkü ben varlığı biz varlığına dahil olabilmek için ''Biz idealine'' benzerlik göstermeye çalışır.
Bunu şöyle düşünebilirsiniz bir toplumun üyesi olmak için öncelikle toplum içinde adreslenmeniz gerekir yani toplum sizi diğerlerinden ayırd etmelidir.Bunun yöntemi ''isimlendirilmenizdir''.İsimlendirilmek ne kadar basit birşey aslında, size tamamen sizin iradeniz dışında sessel bir kod veriyorlar ve ömrünüzü onunla geçirmek zorunda bırakıyorlar.Ne büyük bir özgürlük.İsimlendirilerek ön kabul aldığınız topluma üye olma aşamanız bununla son bulmuyor tabi ki öncelikle benzer beğenilerde kazanmanız gerekiyor;damak zevkinizden boş zamanlarınızda neler yapacağınıza,giyim tarzınıza kadar ''onlar gibi olmanız'' gerekiyor.Decartesin ''beni düşünüyorken'' Mbitinin ''beni benzemeye çalışıyor''.İçinde yaşadığımız toplumda iki kişi düşünün biri boş zamanlarını ''kitap okuyarak'' değerlendiriken diğeri futbolla ilgileniyor.Hangisi daha çok bu toplumun üyesidir.Fizik bilimi ile ilgili sohbetlerde mi daha çok raiting alırsınız yoksa survivor 2018'e dair bir muhabbetle mi?Daha iyi yada daha ait bir üye olmanın yolu 'benzeşmekten geçer''
Bu toplumda hangisi daha çok kabul edilebilen bir davranış biçimidir?Kısa paçalı pantalon mu yoksa kemere takılan telefon kılıfı mı?''Biz'' olarak varolbilmek için benzemelisiniz benzemezseniz biz,ben'i dışlar.Bu dışlanma biz olarak varoluşu sekteye uğratır.
İnsan vücudu ödül ve ceza mekanizmaları üzerine kuruludur.Yaptığınız şey vücut için olumlu ise homon salgıları ile ödüllendirilirsiniz olumsuz ise aynı salgılar ile cezalandırılırsınız.''Biz''de aynı yöntemleri kullanır.Bilincin yaptığı hareket ''Biz'' için olumlu bir hareket ise ödüllendirilir;buna toplumsal takdir adı verilebilir.Biz için olumlu hareket onun devamını sağlayan harekettir tıpkı insan vücudunda olduğu gibi yemek yemek ,üremek,dışkılamak vs. Bizin devamını sağlayacağı mesajını veren ben ödüllendirilir.Ben ödüllendirildikçe daha çok benzemeye çalışır.
İşte gerçekten varoluş kararınızı tam bu noktada alırsınız;Decartesin ''Ben'' varlığı edindiği bilgiyi işler ver evrensel bir doğruya ulaşmaya çalışır.Doğru, gerçek ile özne arasındaki bağlantı yada gerçeğe yönelen öznenin ulaştığı çıkarımdır.Düşünen ''ben'' varolur çünkü varlık bilişsel bir yorumlama halidir.Ben denilen şey biyolojik bir makine üzerinde oluşan elektirilsel bir kayıttan ibarettir.İnsan biyolojik bir makine olarak çalışmaya başladığı andan itibaren ''düşünür'' bilgi toplar bilgiyi işler ve buna dair şablonlar oluşturur.Bu şablonlar ''ben'' denilen şeyi meydana getirecek olan algoritmalardır.Çünkü her bilgiyi en baştan yorumlamak yerine benzer bilgilerden hemen çıkarım oluşturacak şablonlar kullanmak zaman açısından avantaj sağlar.İşte bu şablonların yada algoritmaların oluşturulması sırasında ''ben'' bir tercih yapar.Biz olarak varolmak için bunları dışardan hazır olarak alır yada ben olarak varolmak için kendi şablonunu oluşturma yoluna gider.Toplumsal şablonlar/algorimalar sizi çok az bir bilgi ile çıkarıma götürürken kendi oluşturduğunuz şablonlar/algoritmalar için çok daha fazla bilgiye ihtiyacınız vardır.
Basit bir algoritma örneği ile durumu açıklarsak;
Gök neden gürler?
Toplumsal algoritma:Şimşek çaktığı için
Bireysel Algoritma:Elektiriksel yük farklılığı sonucu oluşan akım boşalması çok yüksek bir elektiriksel yük taşıyan yıldırımın oluşmasına sebep olur;Oluşan yıldırımın sahip olduğu elektirik enerjisi ani bir ısıya bu yüksek ısı hava moleküllerinin çok hızlı bir biçimde yer değişimine sebep olur ve bunun sonucu gökgürültüsü adı verilen hava olayı meydana gelir.
''Ben'' bu iki algoritmadan istediğini tercih edebilir.Toplumsal algoritmayı seçerse diğerlerine benzerlik oranı artar ve ''Biz İdeal''ine daha çok yakınsar,Gerçek ile özneyi bağlayan bireysel algoritma için ise çok daha fazla bilgi girişine ihtiyaç vardır.
''Ben'' toplam bilginin yorumu olarak düşünüldüğünde Biz idealine yakınsayacak olan benin daha az bilgiye sahip olması gereklidir;çünkü bilgi arttıkça ''ben varlığı'' ''ideal biz varlığı''nın ortalama değerlerinden uzaklaşır.
İki filozofunda varoluş önermeside geçerlidir,Bütün mesele öznenin yapacak olduğu seçim ile ilgilidir.Onu karakterize eden şey diğerlerine benzeyip bir bütünün parçası olma arzusu mu yoksa gerçekle arasında oluşturacağı doğrudan bir bağ mı olacaktır.
Bir toplum dışında ''var'' olamazsınız çünkü varlık tam olarak bir işlevsellik içerir,evreni anlamlandırabilmeniz için sizden öncekileri tarafından oluşturulmuş ''varoluş'' mirasını devralmak zorundasınız.Bu mirası devraldıktan sonra ise kendinizi içe doğru bir varoluş ile yeniden ''anlamlandırmanız'' gerekiyor.Sizin kim olduğunun ötesinde Benim kim olduğunu öğrenmeniz gerekiyor.
Yorumlar
Yorum Gönder